BIRN O PROJEKTIMA SUBOTIČKIH MEDIJA: PROMOCIJA VLASTI, BEZ EKSPERATA, DUBLJEG ISTRAŽIVANJA I ANALIZE

Dominira informativni žanr, promotivni i deskriptivni ton, bez pokušaja uvođenja istraživačkog pristupa. Sav proizvedeni sadržaj je originalan, ali niskih profesionalnih standarda. Novinarska inicijativa izostaje, kao i problemski, istraživački ili analitički pristup

[divide icon=”circle” width=”medium”]

Foto: BIRN

Balkanska mreža za istraživačko novinarstvo (BIRN) analizirala je pet od ukupno 20 medijskih projekata iz Subotice koje je 2015. godine sufinansirao Grad Subotica. Glavni nalazi BIRNove analize pokazuju da je podrška redovnom radu lokalnih i regionalnih medija, kao i prikrivena promocija lokalne političke elite okosnica projekata koji su podržani. Mahom su finansirani delovi redovnih informativnih programa, a ne projektno zaokružene celine.

U toku 2015. godine u Subotici je sproveden jedan medijski konkurs, sufinansirano je 20 projekata sa oko 26 miliona dinara. Analiza BIRN-a obuhvatila je projekate sledećih medija, kojima je raspoređeno oko 60% ukupnog novca predviđenog konkursom: Televizija Panon (8.000.100,00), SUCOM media PR veb portal (520.000,00), Bunjevački media centar (730.000,00), TV SU City (3.180.000,00) i Magazin DANI (2.500.00,00).

Prema BIRN-ovoj analizi, sadržajem dominira pomotivni ton i deskriptivni tretman sadržaja, bez dubljeg istraživanja i analize. Građani kao sagovornici vidno izostaju, kao i eksperti i civilni sektor.

Značajno je to što su konkursom u gradu Subotici podržani medijski projekti informisanja na jezicima nacionalnih manjina, ali je kvalititet ovih projekata na niskom profesionalnom nivou. Njima nedostaje novinarska inicijativa, kao i interakcija sa ostalim zajednicama koja doprinosi atmosferi dijaloga i tolerancije.

Foto: Magločistač

Preporuke

Preporuka je da se novcem iz budžeta ubuduće ne podržava proizvodnja redovnog sadržaja, pogotovo ne standardne informativne produkcije, koja je podložna uticaju lokalnih vlasti. Dodatno, nezavisne komisije trebalo bi da provere kvalitet proizvedenog sadržaja, kako bi projektni ciklus bio bolje isplaniran i mapirao kvalitetan sadržaj koji zadovoljava lokalno specifičan javni interes. U tom kontekstu, važno je podržati informisanje na jezicima manjina i multikulturalne specifičnosti lokalne sredine. Preporuka je i da se deo novca iskoristi za obuke novinara i usavršavanje profesionalnih standarda.

[clear]

Magločistač vam prenosi BIRN-ovu analizu pet subotičkih projekata:

Analizirana su 243 pojedinačna medijska sadržaja, tekstovi i emisije, koje su istraživačima BIRN-a date na uvid u gradskoj upravi Subotice, po Zahtevu za pristup informacijama od javnog značaja. Svi analizirani materijali deo su zvanične projektne dokumentacije. Treba napomenuti da je proizvedeni sadržaj SUCOM media PR veb portala predat parcijalno, tako da su analizirani samo delovi teksta, uglavnom lid i naslov, koji su bili dostupni u gradskoj upravi Subotice. Dodatno, analizirani materijal TV SU City je zapravo u formi radijskih emisija, dok TV snimci koji su deo projektnog materijala nisu dostavljeni.

1. Televizija Panon: Emisije za javno informisanje o Gradu Subotici

Izvor: Twitter

Projekat je realizovan kao deo redovnog programa RTV Panon. Uz konkursnu dokumentaciju priloženo je ukupno 16 TV priloga i jedan snimak (pokrivalice) bez tona, koji su uglavnom bili izveštaji sa sednice skupštine Grada Subotice ili sa pseudo-događaja (početak radova na obnovi kanalizacije, završetak asfaltiranja ulice, najave planova za obnovu pozorišta, itd.) Strukturno posmatrano TV prilozi ispunjavaju neke osnovne elemente tog formata. U prilozima se prati sturktura „off-sinkorn“ dok u nekim prilozima pojavljuju se i „stand up— ovi“ novinara. Signifikantno je i pohvalno to što su sagovornici koji su govorili na srpskom jeziku bili titlovani na mađarskom jeziku, što svakako povećava kvalitet programa i obuhvat publike. Tehnički gledano prilozi se mogu oceniti kao dobri. Posmatrano žanrovski i na osnovu priloženog materijala jasno je da je reč o TV paketima/ prilozima koji se ne fokusiraju na analizu problema ili pojava već samo prenose stanovišta različitih opcija, uglavnom, političkih. Ovo je uobičajna praksa kada je reč o izveštajima sa sednica Skupštine Grada Subotice. U ostalim prilozima dominira promotivni ton – početak radova na kanalizaciji, završetak asfaltiranja, itd. S obzirom na to da su prilozi, sudeći prema strukturi, bili namenjeni informatinvim emisijama, tehnički ali i žanrovski uklapaju se u standarde profesije. Broj izvora koji govore o temi je relativno ograničen. Izvori koji defiišu agendu su nosioci javnih funkcija, i to uglavnom onih na vlasti. Ako uzmemo u obzir cilj konkursa, a to je javno infromisanje, svakako bi bilo poželjno imati što više izvora, analitički pristup i glas svih društvenih grupa. Sami građani su na margini priloga, i nisu dobili priliku da kažu šta misle o nekim potezima nosilaca vlasti, predstavnika grada ili javnih preduzeća. Kao krajnji korsinici komunalnih usluga, nismo mogli da čujemo kako utiče na njihov život nedostatak odgovarajuće kanalizacione mreže, loše stanje zgrade lokalnog KUD-a, itd. U analiziranim prilozima nema inovativnosti, ali to možemo pripisati i ograničenim žanrovskim mogućnostima, s obzirom na to da je reč o faktografskim izveštajima.

2. Bunjevački media centar: TV emisija „Subotica na bunjevačkom“

Bunjevački media centar

Projekat se fokusira na najznačajnije momente bunjevačke nacionalne manjine u Subotici.

Nosilac projekta, Bunjevački media centar u saradnji sa regionalnom televizijom YU ECO, realizovao je ukupno četiri emisije koje se fokusiraju na tradiciju i istoriju ove etničke manjine, i to: Maska svatovi u Ljutovu (20 min), Bunjevačko veliko prelo 2015 (60 min), Dan dužijanice 2015 (62 min) i Dan velike Narodne skupštine (35 min). Strukturno posmatrano reč je o video zapisima obeležavanja praznika bunjevačke zajednice koji pokušavaju da se predstave kao dokumentarni filmovi. Međutim, analizom sadržaja jasno je da je reč o snimljenim, zatim, premontiranim pseudo-događajima, koji beleže proslave u organizaciji Nacionalnog saveta bunjevačke nacionalne zajednice. Jedini snimak (Maska svatovi u Ljutovu) imaju izraženije elemente dokumentarnog filma. Snimci ne ispunjavaju sve elemente tog formata i često su lošeg kvaliteta, kao i sami grafički elementi. Subjekti su uglavnom zvaničnici Grada Subotice i Nacionalnog saveta bunjevače nacionalne manjine. Nedostaje glas većeg broja građana i predstavnika ove manjinske zajednice. U video zapisima nema kritičkog tona, dublje analize ili istorijske pozadine pojedinih događaja (osim u slučaju obeleževanja velike narodne skupštine iz 1918. godine). Upitno je i to koliko je ispunjena suština javnog konkursa jer o životnim pitanjima zajednice nema reči, već se emituje slika puna stereotipa o sopstvenoj zajednici koja se reflektuje kroz prikazivanje tradicije. TV zapisi zapravo markiraju etničku dimenziju i veru kao ključne za celu zajednicu bez interkulturalnog dijaloga.

3. SUCOM portal: Informisanje građana do unapređenja lokalane zajednice

Izvor: subotica.com

Projekat je, prema narativnom izveštaju, realizovan u okviru redovnog informisanja građana putem interneta na sajtu subotica.com. Kao deo narativnog izveštaja uz dokumentaciju predat je i kompakt disk sa skrinšotovima 14 informacija/poluinformacija sa spomenutog sajta. Iako je u narativnom izveštaju naveden da su objavili ukupno 200 medijskih proizvoda, o tome nije priložen dokaz. U projektu je kao cilj navedeno unapređenje diskusija i podizanje vidljivosti objavljenih informacija, međutim nisu priloženi indikatori koji bi evindetirali ispunjenost ovih ciljeva, samo je autor narativnog izveštaja konstatovao da je „prikupljen velik broj komentara“, kao i da je „dvosmernom komunikacijom podstaknuto pripadništvo građana Subotice“. Bez priloženih jasnih merila, indikatora, ovo ostaje kao subjektivna konstatacija korisnika javnih sredstava. Priložen materijal je uglavnom samo poluinformacija ili samo deo informacije i ilustracije, bez mogućnosti da se suštinski analizira kvalitet medijskih priloga. Zbog izuzetno lošeg evidentiranja realizacije projekta teško je porceniti ispunjenost glavnog cilja, a to je bolja informisanost građana Subotice. Teme, koje smo mogli identifikovati na osnovu priloženog materijala, jasno ukazuju na to da je reč o prenošenju lokalnih informacija, bez suštinske analize pojava ili problema. Dobrim delom reč je o pseudo-događajima (Kompanija ATB Sever beleži rast, Donacija Opštoj bolnici, itd.). Takođe, na osnovu priložene dokumentacije identifikovane su teme koje su vezane za štrajkove i radnička prava, rad Crvenog krsta, edukaciju srednjoškolaca o radu Gradske skupštine, itd. Suštinski, sredstva su potrošena na plate zaposlenih, na kupovinu fotoaparata i redizajn sajta kao i na istraživanje javnog mnjenja, čiji rezultat nije bio priložen.

4. TV SU CITY: Danas i sutra – izazov boljeg života grada

Nekadašnji RTV City, danas TV Subotica

Reč je o redovnom programu Radija Naksi koji, na osnovu priloženog materijala (45 objava na sajtu i 163 audio fajla – 85 sati snimka), zapravo plasira servisne informacije o životu grada, kao što je vremenska prognoza, isključenja struje i vode, problemi u saobraćaju i sl. Iako je u projektnoj prijavi navedeno da je reč o TV snimcima, u dokumentaciji nismo našli naveden materijal, već samo isečke iz redovnog radio programa. U projektu je navedeno da je cilj upoznati građane sa stanjem „uređenosti pojedinih oblasti života“ u Subotici i Vojvodini, umesto toga korisnici ovog medija dobili su samo servisne informacije, bez bilo kakvog suštinskog sadržaja. Vesti na sajtu u nekim slučajevima promovišu neke poteze gradskih vlasti ili se fokusiraju na komunalne teme. Evidentirano je i nekoliko vesti u vezi sa migrantskom krizom, kao i u vezi sa delatnostima republičkih i pokrajinskih vlasti, ali bez analize ili prikaza problema. U prijavi je navedeno nekoliko indikatora za merenje uspeha projekta, oni, međutim, nisu bili dostupni u dokumentaciji izdvojenoj za ovu analizu. Jasno je da je i ovaj projekat zapravo korišćen za finansiranje redovnih aktivnosti medija, bez inovativnosti ili suštinskih, novih elemenata u programu.

5. Magazin Dani: Magazin Dani

Dani, foto: Magločistač

Projekat Magazina Dani nije tematski zaokružena celina, već predstavlja finansijsku podršku redovnom izlaženju lista. U projektoj prijavi ovog medija navodi se da ,,posle raznih sumnjivih privatizacija i izlaženja prvo jednom mesečno onda jednom godišnje, konačno su (novine) prestale da se štampaju 2011. godine. Tek pred kraj prošle godine, zahvaljujući razumevanju nove lokalne vlasti, pokrenuto je ponovno štampanje Dana.” Ovaj magazin, kolažnog tpa, obično je struktuiran tako da na prvim stranicama obrađuje teme iz lokalne politike (najčešće kroz dugačke intervjue sa aktuelnim nosiocima vlasti), slede intervju sa viđenim Subotičanima, kolumne i komentari redakcije, pa teme iz kulture, poljoprivrede i sl. obrađene kroz reportaćžne žanrove. Sadržaj karakteriše preterano promotivan i nekritički odnos prema vladajućim strankama SNS i SVM, kao i „patriotsko“ i „nacionalno“ i krajnje stereotipno izveštavanja o drugim nacionalnim i etničkim zajednicama, koje se najbolje vide kroz uredničke i novinarske komentare i kolumne. Ovakav način izveštavanja nespojiv je sa javnim interesom, a posebno bi multietničke zajednice trebalo da vode računa da se očuvanje identiteta vrši kroz dijalog i međusobno razumevanje.

Primeri: ,,Treba napomenuti i da svaka srpska knjiga odštampana na latinici po međunarodnim standardima spada u hrvatsku baštinu. Kratkovidi srpski izdavači bogate samo hrvatsko nasleđe, dok Srbiju osiromašuju.”

,,Tako je jedna inicijativa urodila plodom, zahvaljujući razumevanju sadašnje gradske uprave Grada Subotice i očigledno dobroj saradnji Jene Maglaia /SVM/ i predsednika Gradske Skupštine Ilije Maravića /SNS/”.

***

BIRN Srbija sprovodi obimno istraživanje i analizu sadržaja programa i projekata koji su sprovedeni u toku 2015. godine u 10 opština/gradova u Srbiji, kao i projekata koji su podržani od strane Sekretarijata za kulturu i informisanje AP Vojvodine i Ministarstva kulture i informisanja. Projekat traje do novembra 2016. godine, a BIRN će javnosti predstaviti i povremeno objavljivati 12 izveštaja o sprovođenju projekata i medijskih zakona.

(Magločistač)

[clear]