DS Subotica: Da li se kralj Petar za ovo borio?

Pred najavljeno otkrivanje spomenika kralju Petru I u utorak, 30. novembra, Gradski odbor Demokratske stranke u Subotici postavio je nekoliko pitanja inicijatorima podizanja ovog spomenika, za koje pretpostavljaju da dolaze iz redova subotičkog odbora Srpske napredne stranke, a u vezi sa zaštitom kulturnog nasleđa iz vremena Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenica, kasnije Kraljevine Jugoslavije, koja je stvorena upravo za vreme kralja Petra I.

Iz DS-a podsećaju da je Petar I Karađorđević ostao u istoriji upamćen, između ostalog, i kao učesnik u ustanku protiv Turaka u Hercegovini 1875, poznatom kao „Nevesinjska puška“, pod pseudonimom Petar Mrkonjić, i kao borac ne samo za nacionalno oslobođenje, nego i kao istinska slobodarska ličnost koja je prevela na srpski jezik spis Džona Stjuarta Mila „O slobodi“ i za vreme čije je vladavine Kraljevina Srbija, od 1903, bila slobodna, demokratska zemlja, bez cenzure – “sve ono što danas nije”.

“Da li smatraju prikladnim da spomenik tako značajnoj istorijskoj ličnosti kao što je kralj Petar I osvane okružen kioscima brze hrane, pečenjarama i roštiljskim dimom? Mi verujemo da je ovakvo okruženje znak krajnje nebrige i nepoštovanja zasluga ličnosti kojoj se spomenik podiže. Da li su svesni da za deset godina svoje vlasti nisu učinili ništa na sanaciji i revitalizaciji dva najznačajnija arhitektonska spomenika iz vremena države koju je kralj Petar stvarao”, pitaju subotičke demokrate.

Prvi je Jadran tj. Sokolski dom, odnosno Jugoslovenski narodni dom kralja Aleksandra I Ujedinitelja, otvoren 1936. godine, po projektu subotičkog arhitekte Koste Petrovića, a koji je u to vreme bio najveći novootvoreni sportsko-kulturni kompleks u Kraljevini Jugoslaviji, navode iz DS-a, i napominju da su upravo demokrate 2001. sprečile tadašnju opštinsku većinu da sruši ovaj objekat radi gradnje šoping mola, da su 2012. pristupili pripremama za sanaciju i adaptaciju celog objekta zajedno sa stadionom malih sportova, da bi 2013. sve bilo zaustavljeno kada je SNS preuzeo vlast u gradu.

Drugi objekat od prvorazrednog značaja iz tog perioda, Berza rada, građen 1935. po projektu čuvenog novosadskog arhitekte Đorđa Tabakovića, na uglu ulica Zmaj Jovine i Đure Đakovića, danas sedište SNS-ovih javno-komunalnih preduzeća „Parking“ i „Pijace“, u još je gorem stanju, ocenjuju demokrate:

“Umesto da GrO SNS iskoristi sredstva ‘Parkinga’ i ‘Pijaca’ (za koja niko ne zna na šta se troše) za kompletnu rekonstrukciju objekta i dovođenje u prvobitno stanje i na taj način iskaže brigu prema kulturnom nasleđu, dobili smo mural pokojnom patrijarhu Irineju, nedoličan njegove uloge kao patrijarha SPC, umesto znamena koji zaslužuje”.

Iz DS-a izražavaju na kraju nadu da u subotičkom odboru SNS-a “ne caruju samo nebriga ili neznanje”, nego i da postoji neko kome možda sve ove informacije nisu bile poznate i da će radi zaštite kulturnog nasleđa pokrenuti projekte kompletne rekonstrukcije i revitalizacije objekata Sokolskog doma i Berze rada, kao i istinskog uređenja prostora oko spomenika kralju Petru I.

“U protivnom, sve se svodi samo na jeftino, parolaško udaranje u nacionalna prsa”, zaključuju subotičke demokrate.